Wijnland Zuid-Afrika
aanbevolen Met een historie, of beter gezegd, erfgoed van ruim 360 jaar wijn maken, is Zuid-Afrika allesbehalve een nieuwkomer op de internationale wijnmarkt. Die geschiedenis gaat terug tot 1652, toen de Nederlander Jan van Riebeeck Kaap de Goede Hoop als plek koos om een bevoorradingslocatie te stichten in opdracht van de Verenigde Oost-Indische Compagnie.Kooperatieve Wijnbouers Vereniging van Suid Afrika Naast zaden en granen bracht Van Riebeeck tijdens zijn eerste tocht ook wijnstokken mee, die hij in een straal van 160 kilometer rondom Kaapstad aanplantte. Vier jaar later waren de eerste Zuid-Afrikaanse wijnen een feit. Hoewel zijn opvolger Simon van der Stel twintig jaar later het zuurgehalte van de wijnen al verbeterde, zorgden de Franse Hugenoten pas echt voor een kwaliteitsslag in de Kaapwijnen. Een florerende handelsperiode volgde, waarbij de Kaapwijnen vooral bij de Britten gretig aftrek vonden - totdat druifluis alle wijngaarden verwoestte. Ook de Boerenoorlog en het instorten van de Engelse exportmarkt brachten de uitvoer van Zuid-Afrikaanse wijnen een zware slag toe. Dit veranderde met de oprichting van de Kooperatieve Wijnbouers Vereniging van Suid Afrika. Die zorgde voor een stabielere basis voor de Zuid-Afrikaanse wijnbouw.
Apartheid In 1948 kwam de ontwikkeling van de wijnbouw in Zuid-Afrika opnieuw tot stilstand. Door de invoering van de Apartheid keerde de wereld het land de rug toe. De afschaffing van dit beleid, evenals de vrijlating van Nelson Mandela ruim veertig jaar later, luidde het begin in van opnieuw een bloeiende periode. Exportmarkten gingen weer open, er werd flink geïnvesteerd in de wijngaarden en het gebruik van moderne technieken tilde de kwaliteit van de Zuid-Afrikaanse wijnen naar een hoger niveau. En met succes: vandaag de dag zijn de wijnen over de hele wereld geliefder dan ooit. Dat ziet ook de Nederlandse wijnimporteur Verbunt Verlinden. Sinds jaar en dag werkt de wijnleverancier samen met twee vooraanstaande wijnhuizen in Zuid-Afrika: Hamilton Russell Vineyards, gelegen in de Hemel-en-Aarde Vallei vlakbij zee, en L’Avenir in de Stellenbosch regio.
Hamilton Russell x L’Avenir Waar Hamilton Russell karakteristieke en zeer gewilde Bourgondische wijnen maakt van niet typisch Zuid-Afrikaanse druifrassen, werkt L’Avenir juist wel met traditionele druivenrassen, maar op een niet-traditionele manier. In beide gevallen is de uitkomst magie, aldus wijnmaker Dirk Coetzee en topsommelier Edgaras Razminas. Een verhaal over eigen identiteit en de kracht van de Zuid-Afrikaanse bodem.
Match made in heaven Het wijnoppervlak in Zuid-Afrika is vergelijkbaar met dat van Bordeaux in Frankrijk. Hoewel rosé en rode wijn in aantallen toenemen, bestaat de Zuid-Afrikaanse wijnproductie voornamelijk uit witte wijnen. En hoewel elk druivenras goed lijkt te gedijen in het Zuid-Afrikaanse klimaat, zijn het van begin af aan de van oorsprong Franse druifrassen Pinotage en Chenin Blanc die een match made in heaven bleken met de Zuid-Afrikaanse bodem. Vooral die laatste druif voelde zich al er al snel thuis en leverde hoge, vooral fruitige opbrengsten op.
L’Avenir: lichte, fruitige wijnen met een eigen identiteit Bij wijnhuis L’Avenir, gelegen vlakbij de historische stad Stellenbosch, weet men hier alles van. Ooit opgericht door Nederlanders, maakt het wijnhuis momenteel deel uit van familiebedrijf en wijnproducent AdVini. L’Avenir legt zich volledig toe op het wijn maken van de relatief jonge Pinotage druif en de Chenin Blanc. Sinds veertien jaar staat wijnmaker Dirk Coetzee aan het roer van het wijnhuis. “Toen ik bij L’Avenir kwam, vroeg de grote baas (van AdVini, red.) mij wat mijn plannen waren voor de wijnboerderij. Ik zei hem dat we moesten specialiseren. Om een eigen identiteit te creëren, moesten we als L’Avenir ergens om bekend staan.” Het wijnhuis produceerde op dat moment maar liefst 20 tot 25 verschillende wijnen. “Ik heb dit aantal direct gehalveerd en ben me gaan focussen op de essentie van L’Avenir. We hebben gekozen voor de Pinotage en de Chenin Blanc; niet omdat het typisch Zuid-Afrikaanse druifrassen zijn of omdat het wellicht vanuit marketingoogpunt een slimme zet is, maar omdat deze twee druifrassen gewoon geweldig goed bij onze bodem passen. Vanuit de bergen van Stellenbosch loopt een prachtige leistenen bergkam langs de achterkant van de boerderij. En in dit gebied vind je de meeste leisteen. De magie die wij creëren begint dus met de grond.”
Eerder oogsten De magie waarover Coetzee rept, komt bij L’Avenir niet op traditionele wijze tot stand. “Als het gaat om de Pinotage, dan willen wij vooral de diversiteit van de druif laten zien. De Pinotage wordt vaak geassocieerd met een dikke schil en diepe, donkerrode wijnen die je, bij wijze van spreken, eeuwig kunt laten rijpen. En ja, dat is zeker een van de aspecten die de Pinotage zo magisch maakt. Maar de druif kan ook op een andere manier heel divers zijn. Niet iedereen zal het met me eens zijn, maar ik geloof echt dat de druif over het algemeen te laat wordt geoogst en te veel geëxtraheerd. Ook L’Avenir deed dat, wat maakte dat ik bepaalde dingen er niet lekker aan vond. Ik koos ervoor om de druif eerder te oogsten. Dit geeft de wijn een beetje koolzuur, waardoor de puurheid van het fruit echt tot zijn recht komt. Veel meer dan wanneer je het over extraheert, als je het mij vraagt. En ja, stevige wijnen lenen zich er goed voor om te rijpen, maar dat wil niet zeggen dat dit niet ook kan met andere, lichtere wijnen.
Eigen identiteit Het wijnhuis produceert verschillende stille wijnen. “In de low range hebben we een elegante, geurige wijn die op lage temperatuur is gefermenteerd. In de mid range hebben we een lekkere fruitige wijn en een elegante, beetje hartige wijn met veel tannine, maar wel erg verfijnd van smaak, zonder te over extraheren.” L’Avenir richt zich met zijn wijnen vooral op het hogere restaurantsegment en op onafhankelijke wijnspeciaalzaken. Coetzee: “Het is niet ons doel om in iedere supermarkt te liggen. Dat geldt voor 20 tot 50% van de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie. Dat is het mooie aan onze industrie: we hebben niet alleen maar grote massale corporaties, maar ook kleinere wijnhuizen die een wijn echt een eigen identiteit meegeven. Die ‘kunstwerkjes’ hebben restaurants nodig, wil je echt kennismaken met de kwaliteit van een land. En wijnhuizen kunnen hiermee echt hun hand opsteken.”
Tijd inhalen Waar Coetzee moeite mee heeft is als Zuid-Afrika wordt bestempeld als ‘nieuw wijnland’. “We verbouwen al 360 jaar druiven. Wijnbouw en -productie zijn altijd al een onderdeel geweest van ons erfgoed en van ons exportaanbod. Zuid-Afrika heeft geweldige wijnen die je doen denken aan de Nieuwe Wereld, maar ook stijlen die herinneren aan de Oude Wereld. Dit heeft te maken met onder andere bepaalde wijnbouwtechnieken en vinificatieprocessen. Wel hebben we waardevolle tijd verloren op de wereldmarkt door de Apartheid - al praten we daar liever niet over. Het is een van de cruciale fases in onze industrie waarin we wel op de markt wílden opereren, maar wat ons niet was toegestaan. Toen de Apartheid werd afgeschaft, hadden we dus heel wat in te halen. Alleen, één verloren jaar op de wijnmarkt kost zeven jaar om weer goed te maken. Wel hebben de afgelopen jaren een behoorlijke inhaalslag gemaakt en zijn we als wijnland snel volwassen geworden. De wereld heeft Zuid-Afrika kunnen ontdekken als een land waar prachtige kwaliteitswijnen vandaan komen. Én als land om zaken mee te doen. De banden met een aantal Europese landen zijn altijd goed geweest, dat maakte het makkelijk om die weer aan te halen. Nederland is daar één van. We kennen elkaar van oudsher goed en spreken dezelfde taal.”
Passende partner Voor de import van wijnen in Nederland werkt L ‘Avenir samen met Verbunt Verlinden. “Die samenwerking gaat al een hele tijd terug”, zegt Coetzee. “Nog vóór mijn komst bij het wijnhuis, was die samenwerking er al. Een importeur vinden is makkelijk, maar uiteindelijk gaat het erom dat je een importeur vindt die goed bij je merk past en bij de behoeften van je markt. L’Avenir richt zich op top end restaurants, dus we hebben een handelspartner nodig die onze dozen stuk voor stuk weet te verkopen. Verbunt Verlinden past daar heel goed bij.”
Hamilton Russell Vineyards: Bourgondische stijl van Zuid-Afrikaanse bodem Waar L’Avenir wijn maakt met de typisch Zuid-Afrikaanse druifrassen Pinotage en Chenin Blanc, gooit het iconische Hamilton Russell Vineyards het juist over een hele andere boeg. Dit wijnhuis, dat op een oppervlak van 170 hectare wijn verbouwt en produceert in het koele zeeklimaat van de Hemel-en-Aarde vallei, legt zich enkel toe op de druivenrassen Chardonnay en Pinot Noir. De kleine opbrengsten en een grote vraag naar de Hamilton Russell wijnen maken dat ze zeer schaars zijn. Topsommelier Edgaras Razminas, groot fan van het wijnhuis, legt uit wat de wijnen van dit wijnhuis zo bijzonder maakt. “Hamilton Russell laat al decennialang zien dat het mogelijk is om hoge kwaliteitswijnen te produceren in Bourgondische stijl. Dat is best gewaagd, want Bourgondische wijn is zeer uniek als het gaat om smaak en aroma’s. Om iets te recreëren dat ook al in een ander land wordt geproduceerd onder hele andere omstandigheden en in een heel ander klimaat, is echt magisch. Dat Hamilton Russell voor niet typisch Zuid-Afrikaanse druivenrassen kiest, geeft hen een voordeel als wijnmaker. Zeker als maker van Bourgondische wijn.”
Edgaraz Razminas x Hamilton Russell Hamilton Russell is een van de eerste wijnhuizen waar de Litouwense sommelier mee kennismaakte. “Ik begon mijn carrière als afwasser in de keuken van een sterrenrestaurant. Ik was slim genoeg om op mijn eerste dag foto’s van de wijnkaart te maken. Eenmaal thuis ging ik online op zoek naar de wijnen die op de kaart stonden. Hamilton Russell was een van de wijnhuizen die ik tijdens mijn zoektocht tegenkwam.” Toen Razminas de volgende dag weer in de restaurantkeuken stond, hoorde hij de toenmalige sommelier praten over een wijn van Hamilton Russell. “Het ging over een Hamilton Russell Chardonnay uit 2011”, vertelt Razminas. “En ik had een grote mond, ik gaf ongevraagd toelichting op die wijn, omdat ik de wijn toevallig de dag ervoor nog had opgezocht op internet. Toen merkte de chef dat ik niet had gelogen tijdens ons eerste gesprek, en dat ik wel degelijk wat van wijn afwist.”
Inmiddels behoort de 34-jarige Edgaras Razminas tot de absolute top in zijn vakgebied. Vorig jaar riep Michelin hem uit tot sommelier van het jaar. En nog altijd is hij groot fan van het wijnhuis waardoor hij promotie maakte van afwasser tot kelner. Volgens Razminas is de locatie van de wijngaarden van Hamilton Russell in de Hemel-en-Aarde vallei dicht bij de zee allesbepalend voor de kwaliteit en de smaak van hun wijnen. “Zuid-Afrika telt op dit moment 90.512 wijnstokken die wijndruiven produceren. Stel, je proeft twee soorten wijnen gemaakt van dezelfde druif en rijping, maar de ene soort is gemaakt in een warmer klimaat met zandgrond en de ander op kalkrijke grond in een koel klimaat, dan zie en proef je direct verschil. Zoom je nog meer in op kleur, geur en nasmaak, dan merk je dat de locatie een essentiële rol speelt bij het maken van wijn.”
Over Verbunt Verlinden Verbunt Verlinden is een toonaangevende moderne Nederlandse wijnimporteur met een wereldwijd assortiment topmerken. Van toegankelijke schenkwijnen tot wijnen van de meest vooraanstaande wijnhuizen. Verbunt Verlinden richt zich op groothandel, horeca en onafhankelijke wijnspeciaalzaken.
Tekst: Lisette Biesenbeek / Van A tot LiZ - Foto’s: Lyan van Furth / lvffood.com
