NEDERLANDSE WIJN op de kaart

14 april 2021, 14:19 café Nederland een wijnland? Tot niet eens zo heel lang geleden leek er geen grotere paradox te bestaan. In de afgelopen decennia echter, lijkt de wijnbouw zich meer en meer op de Nederlandse kaart te zetten. Hoe staat het op dit moment met de Nederlandse wijn? En verdient deze ook een plek op de wijnkaart?
Een stukje geschiedenis Wat bijna niemand weet is dat de Nederlandse wijnbouw niet iets is van de laatste twintig jaar. Sterker nog, in de Romeinse tijd waren er al wijngaarden te vinden in de Zuidelijke Nederlanden. De Romeinen hielden wel van een glaasje en hadden recht op een liter wijn per dag! Met de Romeinen verdween ook de wijn uit ons land. Een opleving rond de 15^e eeuw werd in de kiem gesmoord door de klimaatverandering in de Kleine ijstijd.
Vervolgens duurt het tot de zeventiger jaren van de vorige eeuw voordat de wijnbouw weer vaste voet op Nederlandse bodem krijgt.  Slavante (1967) en Apostelhoeve (1970) zijn dan de eerste serieuze wijngaarden. Inmiddels beschikt ons land over ruim 170 wijngaarden, gezamenlijk goed voor zo’n 320 ha aan wijnbouw. Om een indruk te geven, de Bordeaux streek alleen al beslaat 115.000 ha aan wijngaarden.
De wijn De flinke groei aan wijngaarden was met name mogelijk door de komst van nieuwe druivenrassen als Solaris (wit) en Regent (rood). Deze nieuwe rassen brengen twee grote voordelen mee. Ze zijn veel minder schimmelgevoelig, hetgeen in een relatief koud en vochtig klimaat erg prettig is. Daarnaast rijpen de nieuwe druivenrassen beter en sneller. Een voordeel dus ten opzichte van de oorspronkelijke – of klassieke – druivenrassen, als Pinot Noir, Riesling en Chardonnay. Deze druivensoorten vinden we overigens wel in Nederland, maar met name in de zuidelijk gelegen wijngaarden, waar de gemiddelde temperatuur net een paar graden hoger is.
De toename van het aantal wijngaarden en het bredere arsenaal aan druivenrassen heeft niet alleen geleid tot meer wijn, maar vooral ook tot kwalitatief betere wijn. Er zijn nog twee factoren die hier logischerwijs aan bijdragen. Met het groeiende aantal wijnbedrijven neemt ook de kennis van het wijsmaken en van de optimale technieken toe. Niet in de laatste plaats vanwege hulp uit het buitenland, met name Duitsland. Daarnaast hebben we in Nederland niet enkel steeds meer wijngaarden met ervaring, ook de wijnstokken worden ouder. Deze leveren minder druiven, maar produceren meer complexe en interessante wijnen. Tenslotte beschikken veel Nederlandse wijnmakers over een eigenschap, die de meeste traditionele wijnmakers ontberen. De wil om te innoveren!
De prijs van Nederlandse wijn lijkt vaak wat aan de hoge kant. Wat door de relatief hoge kosten, de intensieve manier van wijnmaken, maar gelukkig vaak ook door de kwaliteit, te rechtvaardigen is. En, laten we eerlijk zijn, het is toch mooi om een goede Chardonnay uit Limburg te drinken of zelfs een hoogwaardige bubbel uit Friesland (zie foto).
De wijngaarden Halverwege de negentiger jaren telde ons land een zevental commerciële wijngaarden. Deze bevonden zich allen ten zuiden van de grote rivieren. Met de groei van het aantal wijngaarden in de daarop volgende jaren, werd de verspreiding door het land ook groter. Inmiddels zijn wijngaarden in alle provincies te vinden en is het aantal wijngaarden boven de rivieren het aantal daaronder overstegen.
Het aantal van 170 wijngaarden lijkt veel. Maar die hoeveelheid is relatief als bedacht wordt dat grond in Nederland schaars en daarmee duur is. Met 2 of 3 hectare beschik je hier over een behoorlijke wijngaard. Om een indruk te geven, hierbij de top van de 5 van grootste wijngaarden: 1.Wijndomein St Martinus (Limburg) 28 ha 2.Wijndomein Apostelhoeve (Limburg) 14 ha 3.Wijnhoeve de Colonjes (Gelderland) 13 ha 4.De Kleine Schorre (Zeeland) 12 ha 5.Betuws Wijndomein 7 ha
Als je als beginnend wijnland een beetje serieus genomen wil worden, kan je onmogelijk om de “wijnprijzen” heen. Inmiddels is de Wijnkeuring van de Lage Landen in het leven geroepen. Wijnen uit Nederland en België worden – door een serieuze jury – beoordeeld op hun kwaliteit. In 2020 werden maar liefst 282 wijnen ingezonden. Een van de grote winnaars was Betuws Wijndomein. (zie foto). Zelf heb ik – tijdens een diner bij Restaurant Bentinck in Amerongen – een aantal van hun wijnen mogen proeven. De aanwezigheid van de bevlogen wijnmakers zelf en de kwaliteit van hun wijnen, maakten de avond zeer geslaagd.
Ik haalde al even de innovatieve inborst van veel Nederlandse wijnboeren aan. De kracht om vanuit de beperking in ruimte en klimaat, optimaal te presteren. In dat kader wil ik Wijnerij de Belaeving toch niet onbenoemd laten. Joep van Schaijk kwam op het lumineuze idee om wijn te gaan verbouwen in oude rozenkassen. Niet gehinderd door onder meer de Hollandse kou, weet hij verrassend zuivere wijnen te maken van onder meer Merlot, Cabernet Sauvignon en Temperanillo! (foto). Een ontwikkeling die in de toekomst ongetwijfeld navolging zal krijgen.
In de horeca Nederlandse wijn is steeds zichtbaarder. Zeer regelmatig zie ik onze nationale wijnen inderdaad op de kaart staan. Bij gezellige eetcafe’s op de hoek, maar ook bij Sterrenrestaurants. Maar uiteindelijk toch met name bij de horeca gelegenheden met een wat uitgebreidere wijnkaart. Dit is de laatste jaren flink gegroeid.
Natuurlijk is de toename van het aantal wijnen en hun kwaliteit hier debet aan. Oud-Hoofd-sommelier van Inter Scaldes durft dat uitspraak aan dat de gemiddelde Nederlandse wijn beter is dan de gemiddelde Franse wijn. Maar een minstens zo belangrijke ontwikkelingen is de enorme vraag naar streekproducten. Het aantal restaurants dat wijn uit de omgeving op de kaart heeft staan, heeft een enorme vlucht genomen. Het is niet enkel een aardig gebaar naar de lokale ondernemer, maar het verkoopt ook gewoon goed. Vanuit oogpunt van het milieu is het ook nog eens een vriendelijke geste, nu een aantal logistieke stappen overgeslagen kan worden.
Ik verwacht dat deze ontwikkeling – en dus de vraag naar Nederlandse wijn – door Covid-19 alleen nog maar versneld gaat worden. Inmiddels is er dus een behoorlijk breed aanbod aan kwalitatief goede wijn. De hoeveelheden zijn echter nog steeds relatief klein. Dus, zorg dat je er snel bij bent, mocht je interesse hebben. Hopelijk kunnen de wijnliefhebbers dan – zo snel mogelijk weer – genieten van een glas wijn van eigen bodem, op jouw terras of in je zaak!
Steven de Roo is wijnfanaat en eigenaar van het platform www.nederlandsewijnboeren.nl. Zijn missie is het verder op de kaart zetten van Nederlandse wijn. Niet enkel qua zichtbaarheid en beleving, maar ook letterlijk op de wijnkaart. Naast zijn platform zet hij hiervoor zijn marketing kennis en -netwerk in. Voor vragen over Nederlandse wijn, marketing, het samenstellen van de wijnkaart en met ideeën om samen te werken, kunt u altijd bij hem terecht. www.nederlandsewijnboeren.nl